Çankırı'nın Şehit Ramazan Topçusu Mahmut Çapraz

Kış aylarına denk gelen çocukluğumuzun ramazanlarının tadına doyulmaz, geldiğiyle gittiği bir olurdu…

Ağızların bağlandığı sahur vaktine kimi Çankırılı "zahur", kimileri de "temşüt" derdi.

Sahurda erken kalkan, ışığı yanmayan komşusunu uyandırırdı…

İftar yer sofrasında tespih taneleri gibi dizilen ailenin büyüğü, küçüğü, misafiri ile birlikte radyodaki dua takip edilerek açılırdı.

Oruç açmak için Çankırılılar mutlaka topun patlamasını beklerdi. Çankırı kalesi civarında oturan çocuklar top saatini ayrı bir heyecanla karşılar; Alibey ve Karatekin Mahallesindeki çocuklar topu görebilmek için çatılara çıkar, sesi duyar duymaz tabana kuvvet sofraya koşardı…

Top atılmaya yakın Sarı Baba’da oturan çocuklar da mezarlığa çıkar “beş dakika kaldı, fener fitilini aldı!” diye patlayıncaya kadar bağırır, patlayınca seğirterek kendini eve atardı. Bir gurup çocukta oluklu kiremitlerden kule yapar, top patlayınca yıkarak orucunu açmaya evlerine giderdi…

Çankırı’nın iftar topu, Ali Bey mahallesinde Kuşhanenin altında “harmanlık” denen düzlükteki kulübeden (Topevi) atılırdı.
Hiç unutmam; benim ortaokul öğrencisi olduğum 1972 yılının Ekim ayında yaşanan top kazasında, Çankırı'nın Ramazan topçusu Mahmut Amca şehit olmuştu.

- Çankırı’nın Ramazan topunu atan Mahmut Amca, vakitten çok önce gelerek hazırlık yapardı. Onun, barutu bez parçalarıyla sıkıştırdığını çok kere izledik.

Tarih 21 Ekim 1972. O akşam, iftarı beklerken her zamanki gibi harmanlıkta top oynuyorduk…
İftar vaktine 15 dakika vardı...

“Pıtttt!” diye bir ses duyduk. Sesin ardından top kulübesinden dumanlar yükselmeye başladı...

Oyunu bırakıp hemen kulübeye koştuk, kapıyı açtık, Mahmut Amca yerde yatıyordu.

Korku ve panikle evlere haber verdik. Topevi'nin etrafı bir anda ana baba gününe döndü. (1)

- Bizim ev Bademlikteydi kaleyi tam karşıdan görürdü. Topun atılmasını beklerdik, o gūn top patlamayınca herkes ezanın bitmesini bekleyip orucunu açmıştı. Ertesi gün duyduk ki; bizim ramazan topçusu vefat etmiş. (2)

Mahmut Amcanın büyük oğlu Ekrem, Pirinç Pazarında sobacı Şaban Yeşil Usta’nın yanında çalışmaktadır. Alibey mahallesinden koşa koşa gelen bir çocuk Ekrem’e babasının yaralandığı haberini getirir. Şaban Usta'nın emektar Skoda arabasıyla olay yerine intikal ettiklerinde, yaralı Mahmut Amca’nın başında su deposunun bekçisi beklemektedir. Hemen Çankırı Devlet Hastanesine kaldırırlar.
Çankırılılar 21 Ekim 1972 tarihi akşamı iftarlarını ilk kez topsuz açarlar.

Dönemin efsane doktoru Mahmut Sayın başından ağır yaralanan Mahmut Çapraz'ı ameliyata alır.
Geçirdiği beyin ameliyatının ardından  2 gün komada kalan Mahmut Amca Hakkın rahmetine kavuşur.

Türk bayrağına sarılı tabutu Büyük Cami’ye getirilir, Çankırılıların gözyaşlarıyla kılınan cenaze namazıyla Sarı Baba’ya defnedilir.

Deyim Köylü Mahmut Amca belediyede temizlik işçisi olarak 11 ay görev yapar, Ramazan ayında da Çankırı’nın Ramazan topunu atardı. 5 evlat sahibi Mahmut Amca, mahallesinde, iş yerinde ve Çankırı’da çok sevilen; kalender bir insandı.

Ali İnandık’ın Belediye Başkanı olduğu dönemde meydan gelen top kazasında "Belediye cenazesini kaldırmak dışında" Mahmut Amca’ya sahip çıkmaz. Uzun uğraş sonrası bağlanan cüz’i aylıktan sonra 40 yaşında hayatını kaybeden Mahmut Amca’nın eşi Ayşe teyze ve evlatları, kendi hayat kavgalarıyla baş başa bırakılır.

Rahmetlinin kabrini bile ailesi yaptırır.

Çankırı’nın ve Çankırı Belediyesinin Mahmut Amcaya bir vefa borcu var.

"Rahmetlinin adının bir sokağa verilerek yaşatılması" teklifimizi buraya yazıyorum.

Bakalım, bir ses çıkacak mı?


(1) Ali Ay'ın anlatımından
(2) Ali Kahraman'ın anlatımından

YAYIN HAKKI SAKLIDIR ©