Nurettin OK'u Uğurlarken!

17 Temmuz’da Hakkın Rahmetine kavuşan Çankırı’nın gelmiş geçmiş en önemli siyasi şahsiyeti Nurettin Ok’la ilk röportajımı 80’lı yıllarda, ikincisini 90’lı yıllarda yaptım. Son röportajımı 2012 senesinde gerçekleştirdim.

Söz konusu röportajlara ait notları gece boyunca gözden geçirdim. Çankırı ile ilgili olduğu kadar, ülke gündemine de ışık tutan birçok bilgiyi tarayıp kaleme almak baktım ki pek kolay değil…

Ayrıca, ”Yazılmaması tembihiyle” not ettiklerimi de titizlikle ayırmam gerekiyor.

Doğduğu, yaşadığı ve hizmet ettiği toprakların ebediyen koynunda yatacağı Çankırı’sına bugün defnedilecek değerli büyüğümüzün anı, belge ve resimlerinden oluşan “Çankırı Viyana arasında” adlı kitabından bizzat kendi cümleleriyle onu anlatmak bugün için daha doğru olur düşüncesindeyim.

Çankırı’nın eli kalem tutan kıymetli evlatlarından rahmetli Mustafa Soydan, Nurettin Ok’a bir mektup yazarak son cümlesinde; “Değerli büyüğüm, sevgili ağabeyim unutulmaz sanılan çok şey maalesef unutuluyor. Bu sebeple senden rica ediyorum, hatta sana yalvarıyorum. Hatıralarını yaz. Bunları hep kaleme al. Gelecek nesiller bunları okusun, öğrensin. Fani hayatta buna gerek var, lütfen yaz.” Demişti.

Nurettin Ok, hatıralarını yazdı. İyi ki de yazdı.

O, artık gerçek âlemde. Mekânı, Cennet olsun. Mustafa Soydan Abimizin de ruhu şad olsun.

…

Rahmetli Ok, kitabının hemen başında “İnsanlar son nefeslerini verdikleri gün değil de, unutuldukları gün ölürlermiş” veciz sözünün altına şu önemli notu düşmüş:

“Hayatımda hiçbir gün gıybetin içine girmedim. Çünkü gıybetin olduğu yerde, büyük millet, büyük devlet olamaz. Gıybetin yaygınlaştığı yerde, namertlik yaygınlaşmış demektir. Birbirlerinin arkasından konuşan insanlar, birbirlerini sevmiyor demektir.

Oysa Türk Millet olarak, birbirimizi daha çok sevmeye mecburuz. Gıybet etmenin aynı zamanda büyük günah olduğu da unutulmamalıdır.”

Nurettin Ok, “yaptığı hizmetler, dürüst ve cesur devlet adamı kimliğiyle” her zaman hayırla yâd edilecek, unutulmayacak.

Keçiören’de Astarlızade Mehmet Hilmi Efendi Yâd Gecesine davette bulunduğumda,

“-Evladım şimdi kalkıp gelsem, ondan da başka mana çıkarırlar. Benim rahmetli annem de, babam da Hilmi Efendi’nin bağlılarındandı.Hilmi Efendinin oğlu Muhittin benim can kardeşimdi.Ben, eğer bir yerlere gelmişsem bu sadece yaptığım tahsille değil; onların hayır, duasıyla olmuştur.” Demişti.

Nitekim “Çankırı Viyana arasında” adlı kitabının girişinde “GEÇMİŞE RAHMET” başlığıyla, şunları yazmıştı:

Belediye Başkanı olarak görev yaptığım beş yıllık süre içinde bilgi, tecrübe ve memleket sevgilerinden yararlandığım başta Şıh Hilmi Efendi olmak üzere, Müftü Nami Efendi, Ağzı Kalabalık Hafız Efendi, Sait Üçok Beyefendi, Testici Hasan Efendi, Demirci Abdullah Salepçi ve Demirci Mehmet Demirdöğen, Eski Reis Hilmi Ersunan, Hüseyin Altay ve Mustafa Esirik gibi şimdi rahmete kavuşmuş, memleket büyüklerine rahmet dileklerimi şükranlarımı sunuyorum.

"Özellikle her hafta sonu ziyaret eder veya belediyeye davet ederek görüş ve düşüncelerini alır ve memleket meselelerini müzakere ederdim. İrşatları her zaman rehberim olmuştur.”

ÇOCUKLUĞUNDAN SİYASETE UZANAN ÇİZGİSİNİ KİTABINDAN TAKİP EDELİM:

1928 yılında Çankırı’da İmaret Çarşısında, altında Şekerci Dükkânı bulunan iki odalı bir evde doğmuşum.

Babam (Hacı Süleyman) şekerci ustası ve sabah namazından yatsı namazına kadar ocak başında çalışan buna karşın okuma ve yazması olmadığı için alışverişe hiç karışmayan bir esnaf idi.

…Evimiz dükkânın üstü olduğu için, çoğu kez çarşının içinde ve dükkânda bulunduğumu hatırlıyorum. Zaten 6 yaşıma geldiğimde de Büyük Cami’nin yanı başındaki Cumhuriyet Okuluna kaydımı yaptırmışlar.

Sınıfın en iyi öğrencisi olduğumu söylerlerdi. Annem, babası Hafız Raşit olduğu için; babasından eski yazıyı öğrenmiş, okumaya çok meraklı ve hevesli bir hanımefendi idi.

Özellikle şiir okumaya çok meraklı olduğum için, ezberleyeceğim şiirleri anneme okurdum.

Çankırı Ortaokuluna kaydedildiğim gün başımda ortaokul kasketi ile çok sevinçli idim.

Bütün resmi bayramlarda, okul adına yapılacak konuşmalarda açılan yarışmaları kazanarak şiirleri okuyor ve konuşmaları yapıyordum.

İkinci Dünya Savaşı sırasında ekonomik yönden çok sıkıntılı günler yaşadık. Ortaokulu bitirdiğim yıl Çankırı’da lise yoktu. Bu sebeple, arkadaşlarla birlikte yatılı olarak en yakın Kastamonu Lisesine kaydolduk.

…O yıllarda Çankırılı bizden birkaç yıl önce mezun olmuş ve üniversiteye giden hemşerilerimiz İstanbul Kabataş Lisesini bitirmişlerdi. Onlardan aldığımız ilham ile 3 arkadaş İstanbul Kabataş Lisesine kaydımızı yaptırarak, İstanbul’a gittik.

…Liseyi bitirdiğimiz yıl ülkede çok partili demokrasi hayatı da başlamıştı. Mezuniyetten sonra bir de olgunluk sınavı vardı. Kompozisyonda bize gelen soru: Demokrasiyi nasıl tanıyorsunuz ve niçin seviyorsunuz? Şeklinde idi.

Herhalde biraz meraklı idim ki; sınav sonunda aynı zamanda velim olan hemşehrimiz Zeki Ömer Defne beni odasına çağırdı ve gözlerimden öperek:

“- Aferin en iyi sen yazmışsın, çok mutlu oldum” dedi ve hukuk tahsili yapmamı önerdi. Çok mutlu oldum ve İstanbul Hukuk Fakültesine kaydoldum.

İstanbul üniversitesi Hukuk Fakültesi ve daha sonra da İktisat Fakültesine bağlı Gazetecilik Enstitüsünden mezun olduktan ve İstanbul’da bir müddet gazetecilik yaptıktan sonra, babamın yaşlanması ve işi çevirmekte güçlük çekmesi üzerine Çankırı’ya döndüm.

Avukat stajımı yapıyordum. Bu arada 1955 yılında ülkede belediye seçimleri yapılıyordu. Demokrat Parti İl Teşkilatı genç arkadaşlarım tarafından yönetiliyordu. Kendi aralarında konuşmuşlar ve tam bir görüş birliği içinde benim Belediye Başkanı olmamı kararlaştırmışlardı.

Bir gün toplantılarına davet ettiler ve arzularını belirttiler. Bana çok güvendiklerini ve her türlü destek ve yardımda bulunacaklarına vaat ettiler.

Şaşırmıştım, böyle bir görev için hem çok gençtim, hem de deneysiz idim. Ayrıca avukat stajımın da yanması gerekiyordu. Konuyu yanında staj yaptığım Asliye Ceza Hâkimi Rıfat beye açtım. Babacan bir zattı.

-Oğlum fakülteyi bitirmişsin, nasıl olsa Avukat olabilirsin.  Ancak böyle bir teklif herkese nasip olmaz. Çok onurlu bir görev yükleneceksin, hiç düşünmeden kabul et. Dedi. Çarşıdan geçerken olayı duymuş olanlar boynuma sarılıyor ve kabul etmemi istiyorlardı. Etrafta bir sevgi yumağı teşekkül etmişti. Parti yöneticisi olan arkadaşlarım durmadan ısrar ediyorlardı. Şehrin en büyük sorunu susuzluktu. Bazı yakın arkadaşlarım “Şu suyumuzu getir, Atatürk’ün heykelinin yanına senin de heykelini dikeceğiz bu işi kabul et Allah aşkına!” diye zorluyorlardı.

Kabul ettim ve Çankırı ili Demokrat Parti Belediye Meclis Üyesi adayları arasında seçime katıldım. O günkü yasaya göre önce Belediye Meclisi üyeleri seçiliyor, daha sonra Belediye Meclisi kendi arasından Belediye Başkanını seçiyordu.

Belediye Meclisi üyeliğine seçilen 20 kişi yaptıkları toplantıda Beni Çankırı Belediye Başkanı seçtiler.

20 Ekim 1955 tarihinde 26 yaşında Çankırı Belediye Başkanı seçilir Nurettin Ok.

Belediye Başkanlığı, 27 Mayıs 1960 darbesi ile elinden alınır.

Bu defa 1962 yılında, 34 yaşında oyların % 55’ini alarak, Çankırı Milletvekili olarak TBMM’ne “en genç milletvekili“ unvanıyla girmekle kalmıyor, TBMM Başkan Vekili sıfatıyla da Başkanlık kürsüsüne oturur.

"Nurettin OK; rahmetli Adnan Menderes sonrası siyasi hayatının tamamında Süleyman Demirel'in yıldızlar kadrosunda yer almış; Türk siyasi hayatının Demirelli döneminde 5 dönem Çankırı milletvekilliği ve Bayındırlık, İmar ve İskân Bakanlığı'nın yanı sıra TBMM Başkanlık Divanı Kâtip üyeliği ve TBMM Başkanvekilliği görevlerinde bulunmuştu.

Nurettin OK, girdiği 5 milletvekilliği seçiminde de önseçimi kazanarak aday olmuştur.

12 Mart 1971 günü Mecliste AP adına Vatan şairi Mehmet Akif günü için konuşma yaparken meşhur 12 Mart muhtırasının verildiğini öğrenir.

1973 yılında Milli Birlik Komitesinin kurdurduğu Senato Başkanı Suat Hayri Ürgüplü kabinesinde Bayındırlık Bakanı olarak görevlendirilir.

Biryandan İstanbul’da Boğaz köprüsü, Yeşilköy Havalimanı inşatları için çalışırken, öte yandan da Çankırı’nın bağlantı yolları için büyük gayret gösterir.

…

Boğaz Köprüsü, Ok'un Bayındırlık, İmar ve İskân Bakanlığı görevini yürüttüğü dönemde inşa edilmişti. 30 Ekim 1973 tarihinde gerçekleşen köprü açılışı dönemin Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk tarafından yapılmış, Nurettin Ok ise törende, diğer bakanlarla birlikte köprüye olan inancı ve ruhu yansıtan önemli bir konuşma yapmıştı.

İşte o konuşmadan bir kesit:

“Gerçekten insanoğlunun yüzyıllara boyunca hayal ettiği fikir bugün hakikat olmuş ve İstanbul Boğaziçi Köprüsü artık medeniyete uzanan 2 kol halinde bir yandan Avrupa Kıtasını, diğer yandan Asya Kıtasını kucaklamış bulunmaktadır.”

Bu; Türk Mühendisi, Türk Teknisyeni ve Türk İşçisi ile birlikte tabiatın güçlülüğünü yenmeye ve onu insanoğluna daha yararlı hale getirmeye çalışan tüm insanlığın büyük başarısıdır.

“İstanbul’u fetheden büyük Fatih’in ruhu; fetih sırasında kadırgalardan bir köprü halinde geçtiği boğazı, bugün çelikten bir gerdanlık üzerinde aşan torunlarının başarısı karşısında büyük huzura kavuşmuştur.”

12 Eylül darbesiyle bir anlamda siyasetten koparılan Nurettin Ok, siyaset adı altında sergilenen çirkinliklerden mustaripti. Türkiye ve Çankırı sevgisi adına ömrünü tükettiğini, asla şahsi menfaatini düşünmediğini söylerken ses tonundaki hüzün ve sitem halen kulaklarımdadır.

1979’da Ecevit istifa eder, Demirel azınlık hükümeti kurar. Bu hükümette OK, Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanlığına atanır. Ancak O’na, sadece 1980 yılının bütçesini yapmak nasip olacaktır.

Zira aktif siyasette göreceği son darbe 12 Eylül 1980 ihtilalidir.

Siyasi hayatını anlatırken, bu konuya da vurgu yapar kitabında:

Hayatımda hiçbir kimseye kötülük yapmadığım, haksızlık yapmadığım için çok rahattım. Her yere ve her kişiye iyilik yapmaya çalıştığım için çok rahattım.

Oysa rahatsız olanlar, bin bir güçlükle açtırdığım bulvardan ismimi sildiriyorlardı. Projesini ve parasını temin ederek vatandaşımın geçmesi için yaptırdığım OK Geçidini yıktırıyorlar ve hangi eserde adım yazılı ise onu oradan kaldırmak için yarışa giriyorlardı. Daha iyisini, daha güzelini yaptırmak yerine; yapılmışları unutturmak için boşa gayret sarf ediyorlardı.

Çankırı’da 12 Eylül ihtilaline kadar birlikte çalıştığımız arkadaşlarımın bir kısmının Anavatan Partisine, diğer kısmının Horoz Partisine girdiğini müşahede ettim.

Sanki ihtilal yalnız bana karşı yapılmış gibi ve sanki onlar Adalet Partisinde beraber çalıştığımız kişiler değilmiş gibi, evvelce boynuma sarılan insanların şimdi Çankırı sokaklarında yol değiştirdiğini görüyordum.

“Ceylanı başından vururlar” derler. Bu pis mücadelede en yakın amma en yakın dostlarım ya kaçıyorlar veya bazıları Nurettin Ok düşmanlığının en kötü örneklerini göstererek sırtımdan vuruyorlardı.

1987 yılına geldik. Demirel, Ecevit, Erbakan ve Türkeş’le birlikte yüzlerce eski milletvekiline siyaset yasağı konmuştu. Siyasi yasakların kaldırılması için referanduma gidilecekti. Ancak başta Turgut Özal olmak üzere bütün ANAP Teşkilatı valilerle, kaymakamlarla ve elinde bulunan bütün iktidar güç ve kaynakları ile bu siyasi yasağın devamını ve asla kaldırılmamasını istiyorlardı.

Çankırı’da da düne kadar beraber olduğumuz arkadaşlarımız adeta “oh olsun!” der gibi kendilerine de yer açılsın gayesi içinde yasakların devamına çalışıyorlardı. 1977 Milletvekili seçiminde 51 bin Adalet Partisi, 19 bin CHP, 10 bin MSP, 9 bin Türkeş’in partisi oy almıştı. Öncelikle Demirel, Ecevit, Erbakan ve Türkeş’in siyasi yasaklarının kaldırılıp kaldırılmayacağı oya sunuluyordu. Yirmi gün geceli gündüzlü köy köy dolaşarak, yasağın kalkması için çalıştık.

Hemen akabinde de siyasi bir taktik yapan Özal, seçimi erkene alarak 1987’de seçime girdik.

O gün ki uygulanan seçim konusuna göre referandum neticesi göz önüne alındığında Çankırı’dan Doğruyol Partisinin milletvekili çıkarması mümkün görülmüyordu.

Ancak hem Çankırı’dan, hem de Genel Başkan ve Genel Merkezden mutlaka seçime katılmam isteniyordu. Yine içten ve dıştan oynanan oyunlara rağmen ön seçim yapıldı ve liste başı oldum.

Anavatan partisinde 3. Sırada her Çankırı’ya geldiğimde “-Ağabeyciğim, sen bir tarafa dünya bir tarafa” diye haykıran Ali Çiftçi aday olmuştu. İçten ve dıştan büyük oyunlar gördük. Seçim sonuçları ilan edildi.

Türkiye’de Doğruyol Partisi % 19 oy almıştı. Çankırı’da ise Isparta ve Kütahya’dan sonra % 24 oy almıştı. Buna rağmen, benim yerime o gün ki seçim kanununa göre Ali Çiftçi seçimi kazanmıştı. Demokrasi dedik ve Ali Çiftçi’yi tebrik ederek Ankara’ya TBMM’ne uğurladık.

İhtilal ile düşürülen bir Çankırılı olarak, çalıştığım yıllar içinde memleketim için yapılması gerekli ve mümkün olan ne varsa yapabildiğime kani olarak vicdanen rahattım.

Eksik kalan veya henüz tamamlanmamış eserleri yürütmekten başka bir gayesi olmayan ve politikada bir faninin erişebileceği her türlü sıfat ve görevi yaptığım inancını taşıyordum.

Siyasetin çok güç bir iş olduğunu 25 yıllık Çankırı’ya hizmet hayatımda daha açık bir şekilde görmüştüm. Aslında yapılan işler değil, yapılmayan veya yapılmayan işlerin dile getirildiği bir sahada iş daha da zorlaşıyordu.

Seçimle geldiği Başbakanlıkta ihtilal ile devrilmiş ve sonra idam edilmiş Adnan Menderes, seçimle geldiği Başbakanlıktan 12 Mart 1971 müdahalesi ile indirilmiş ve sonra yine seçimle gelmiş olduğu Başbakanlıktan 12 Eylül 1980’de askeri ihtilal ile indirilecek Zincirbozan’da hapsedilmiş Süleyman Demirel ile Ecevit, Erbakan Türkeş gözlerimin önüne geliyor ve bu işin ne kadar acımasız olduğunu görüyordum.

Ancak bütün bunlara rağmen ihtilallerin hiçbir konuyu halledemedikleri de her geçen gün daha çok açığa çıkıyordu.

Nurettin Ok Köprüsünü(Geçidini) yıkanlara bir çift sözüm var:

Büyük bir maharetmiş gibi, fiziki bir yapıyı ortadan kaldırdınız ancak Nurettin Ok’un Çankırı’ya hizmet aşkıyla kurduğu gönül köprüsü hep var olacak. Sizin esaminiz okunmazken, Nurettin Ok hiçbir zaman FATİHA’sız kalmayacak.