Çağımızda Artan Hastalık Narsizm Nedir ve Narsistler Kimlerdir?

Arkadaşım Prof. Dr. Mehmet Zeki Aydın, Narsizm ve Narsistler üzerine yazdığı bir makalesini bana göndermiş. Zevkle okudum ve çok istifade ettim. Hocamızın bu değerli makalesini okuyucularımla paylaşmak istedim

Narsisizm veya özseverlik, kişinin kendi bedensel ve zihinsel benliğine karşı duyduğu hayranlık ve bağlılık, kaba tabirle kişinin kendisine âşık olması olarak tanımlanan bir terimdir. Narsist kelimesi, halk arasında kendini beğenmiş kişilere kullanılan terim olarak da bilinmektedir. Narsizm, kibirli olmanın, büyüklenmenin zirve yapmış hâlidir.

Narsistler, tıpkı şeytan gibi bir inanca sahiptirler. Şeytan/İblis, kendisinin insandan üstün olduğuna inanarak, insanın büyüklüğünü kabul etmemiştir. Narsistler de Allah’ın kendilerini diğer insanlardan daha üstün yarattığına inanırlar. Onlar, zeki, güzel, yetenekli, iyiliksever vb. tüm üstünlüklere sahip olduğu inancına sahiptirler. Bu inanca sahip kişiler, her şeyin onların istediği gibi olmasını, herkesin onlara saygı göstermesini hatta itaat etmesi gerektiğine inanırlar. Bu inanç da otomatikman, kendine itaat etmeyenlerin her türlü cezaya layık olduğu inancına götürmektedir.

Narsist İnsanlar Sevilirler mi?

Kendine aşık kişi demek olan narsistler kendilerini o kadar büyük görürler ve kendisi dışındaki herkesi küçük görürler. Bu nedenle ilk akla gelen, narsistleri kimse sevmez.

Maalesef durum her zaman böyle olmuyor ve narsistleri sevenler de çoktur. Narsistler, düşünülenin aksine sıradan insanlardan daha fazla sevilirler.

Peki bir insan kendini aşağılayan birini niçin sever?

1. Çünkü bir narsist aynı zamanda çok iyi bir oyuncudur. Kendi çıkarları için istenmeyen yönlerini göstermez ya da yeri geldikçe gizler. Onlar, çoğu zeki ve yetenekli insanlar olduğu için, herkesin kendisini sevmesini ister ve bunun için her türlü ortamı hazırlar. Dışarıdan çok yardımsever, çok güler yüzlü, çok kibar, çok güzel, etkileyici ve bakımlı görünürler. Bu durumları da bazı insanların onlara hayranlık duymalarına yol açar. Bu gruba narsistlerin kurbanları diyebiliriz. Bu kurbanlar, narsistlerle yakın ilişki içine girmezlerse onları, gerçek kimliği ile tanıyamazlar.

2. Çıkarcı insanlar, narsistleri severler. Çünkü narsistler, kendilerini seven ve övenleri severler ve kollarlar; makam verirler, maddi yardımda bulunurlar. Bu gruptaki kişiler için, halkın tabiriyle “Yamuklar, yamukları severler.” diyebiliriz.

3. Aşağılık kompleksi sahibi ve ezik ruhlu kişiler, narsistleri severler. Genellikle insanların kendilerinde olmayan fakat olmasını arzu ettiği özellikleri bir başkasında bulmaları, o özelliği şahsında barındıran kişiye karşı sevgi ve ilgi beslemesine neden olabilir.

Narsistlerin Özellikleri

Narsist kişiler, her zaman, tüm ilgiyi kendi üzerlerine çekmeye çalışırlar, sürekli her konuda kendilerinin öne geçmesini isterler. Başka insanları görmezler, onların haklarına saygılı olmazlar; eğer bir şeye ulaşmak isterlerse o şey uğruna başkalarının haklarını hiçe sayabilirler. Çünkü onların istekleri her şeyden öndedir. Kimse onu eleştiremez, çünkü hata yapacaklarını kabul etmezler. Her şeyin en iyisine layıktırlar. Herkesin onları sevmek, saygı duymak, ona hizmet ve itaat etmek zorunda olduğuna inanmaktadırlar. Onu sevmeyen, ona saygı duymayan, hizmet ve itaat etmeyen kimseye her türlü kötülüğe layıktır. Çünkü onlar Allah’ın en üstün insanıdır ve her hakka sahiptir. Narsistlerin bir diğer özelliği de şöhret ve para uğruna her şey yapabilmeleridir.

Narsistlerin özellikleri şöyle sıralanabilir:

1. Bencil (egoist) insanlardır. Dünyada sadece kendilerinin olduklarına, herkesin onlara hizmet etmesi gerektiğine inanırlar.

2. Kendilerini başkalarının yerine koyamazlar. Empati yapma özelliğine sahip değillerdir. Empati yapamadıkları için merhamet de edemezler.

3. Şöhret, para ve toplumda üst düzey bir yerde olma gibi hayalleri vardır.

4. Başarılı insanlara karşı kin ve nefret duyarlar.

5. Eleştiriye açık değildirler, hemen eleştiri yapana saldırıya geçerler.

6. Eksiksiz yaratıldığını, mükemmel olduğunu düşünürler.

7. Sadece kendilerine odaklandıkları için, başkalarının haklarını düşünemezler.

Narsizmin Nedenleri

Narsizmin nedenleri için çok şey söylenebilir. Ben en önemli 4 nedenden bahsedeceğim.

1. Aşağılık kompleksini kapatmak için: Aşağılık kompleksi şudur: Bedensel, ruhsal, sosyal, ekonomik veya kültürel açıdan yetersizlik hisseden insanın, bu yetersizliğini genelleştirmesi ve değişmeyeceğine inanması ve böylece normal bir duygu olan aşağılık duygusunun patolojik bir mahiyet kazanmış hâlidir. Kişinin, kendisini bazı bakımlardan yetersiz hissetmesi ve kendisine olan öz güvenini yitirmesi.

2. Allah’ın kendisine verdiği zeka, yetenek, beceri, güç ve güzellikten dolayı şımarma: Allah’ın verdiği nimetlere şükredeceği yerde şımaran kimseler, kendilerini bir halt olduğuna inanırlar ve başkalarını küçük görmeye başlarlar. Hâlbuki Allah, hepimizi varlıkla veya yoklukla sınar/imtihan eder. Narsistler bu imtihanı kaybeden zavallılardır.

3. Yanlış eğitim: Başta anne baba olmak üzere, sürekli Allah vergisi nimetleri övülen çocuk/genç kendisinin bir halt olduğuna inanıyor. Halbuki çocuk/genç/yetişkinin Allah vergisi özelliklerini övmek yerine bilinçli olarak yaptığı (sorumluluk, sabır, merhamet vb.) davranış ve huyları övülmelidir.

4. Güç, zeka, yetenek, beceri ve güzelliğinden yararlanmak isteyen dalkavuk/yalakaların etkisinde kalmak:

İşin Garibi

Narsistlerle ilgili paylaşımlarından sonra değişik tepkiler alıyorum. Çoğunluk narsistlerdenşikayetçi. İşin garibi, kendisinde narsist olmayanlar kendini sorgulayıp acaba ben de var mı, diye düşündüler. Bazı narsistik özelliği olanlar ise hiç üstüne alınmadı. İşte bunlar tam narsistler.

Benim bu paylaşım yapmaktaki amacım, hepimizin bir kendimizi sorgulamamız, yani nefis muhasebesi yapmamızdı. Yapanlar yaptı ama bazıları kendine bakmadı, sadece etrafındaki narsistleri düşündüler.

Bir Narsist Örneği

Bir adam müsveddesi narsist, bir kurumda yaklaşık 10 yıl yöneticilik yaptı. Zeki olduğu için yurtdışına bursla gönderilmiş ve sonunda bir arkadaşı sayesinde yönetici olarak atandı. Neredeyse tüm narsistik özellikleri taşıyan müsvedde, yönetici olunca herkesin ona itaat etmesini bekledi. Çalışanlarına gözdağı vermek için, bazı çalışanları başka birimlere sürdürdü. İtaat etmeyip bir de onu eleştiren olduysa, onu düşman ilan edip elinden gelen tüm resmi yetkileri kötüye kullanıp zarar vermeye başladı.

Tüm narsistler gibi bu müsvedde de çok korkaktır. Yaklaşık bir yıl boyunca her türlü iftirayı ve zulmü yapan müsveddeye, yetkili biri telefon edip, “Seni……ya şikayet ederim.” deyince korkusundan, özür dileyip bir yıl boyunca söylediklerini inkar etti ve tam tersini yaptı.

Günlük yalanların yanında taammüden iftiralar attı. Daha önce kanka gibi beraber çalıştığı arkadaşlarını görevlerinden etti. Bu olumsuz tutumlarını örtmek için kendisini yakından tanımayanlara ve çevreye sempatik, yardımsever tavırlar sergiledi. Sevilmediğini anladığı için, kendini sevdirmeye çalıştı. Siyasilere yalakalık yaparak uzun süre görevde kaldı. Sonunda ona destek olan siyasiler bile onu yakından tanıyınca yöneticilik görevine son verdiler.

Tam bir şeytan yani ben üstünüm psikolojisine sahip bu müsveddeye, çalışanları şeytanın önden gideni dediler. Yaklaşık 150 çalışanından 5-6 kişi dışında seven olmadı; çoğu ses çıkarmadı. 5-6 seven dediysem onlar da sevmedi ama yurtdışı vb. para getiren çıkarları için yalakalık yaptı ve dünyalıklarını aldılar. Ahiretteki hesaplarını da onlar düşünsün.

Peki bu narsist neden bu hâle geldi, derseniz. Bu zeki müsvedde çok kısa boylu olduğu için aşağılık kompleksine girmişve bunu örtmek için narsist olmuş olabilir. (Hemen ilave edeyim, boyun kısa veya uzun olması tamamen Allah’ın verdiği bir sınavdır. Hepimiz yaratılıştan getirdiklerimizle sınav içindeyiz. Zaten, uzun veya kısa boylular narsist oluyorlar demek yanlıştır.)

Her narsist psikopat olmaz ama bu müsvedde, yöneticilik döneminde tam bir psikopat oldu. Psikopat olmasının nedeni de büyük ölçüde çocukken babasından çok dayak yemesi olabilir. Çünkü bizzat kendisi çok dayak yediğini sosyal medya hesabından paylaştı.

Sonuç

Benim son mesajım: Başkasına değil kendimize bakalım ve bir ruh hastalığı olan narsistlikten bize de bulaşanlar varsa bu huy ve davranışlardan uzak duralım.

İnsan olduğumuzu ama dünyanın en güzel, en zeki, en becerikli, en güçlü insan olmadığımızı kabul edip mütevazı olalım; kimseyi küçümsemeyelim; kimseyi enayi yerine koymayalım; herkesin bize tapmasını istemeyelim. Çevremizdeki narsistlere dua edelim ve zorunlu hâller dışında onlardan uzak duralım; asla onları yüzlerine karşı övmeyelim. 

Duam

Rabbim önce bizleri haddimizi bilenlerden eyle; narsistlikten koru, bunun için nefis muhasebesi yapma alışkanlığı kazandır. Bu müsvedde gibi kendine âşık, sapıkları ıslah eyle, bunların zararlarından hepimizi koru.

Kaynak: https://mehmetzekiaydin.com/sayfa-makaleler-yazilar-23