Çankırının Milli Mücadeleye katkısı büyük

Arşiv Belgelerine Göre Atatürk'ün Çankırı Gezisi adlı kitabın yazarı Çankırı Karatekin Üniversitesi Öğretim Üyesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bölüm Başkanı Doç. Dr. Yüksel Özgen, Milli Mücadelenin kazanılmasında Çankırı'nın rolünü Çankırı Postası’na anlattı.

Özgen, Çankırı’nın erkeği, kadını ve çocuğuyla milli mücadeleye ellerinden gelen her türlü yardım ve katkıyı verdiğini belirtti.

Mondros mütarekesi imzalandığı zaman Çankırı’nın Kastamonu vilayetine bağlı bir sancak merkezi olduğunu kaydeden Özgen,”Mondros Ateşkes antlaşmasının imzalanmasından sonra Çankırı ve havalisi düşman işgaline uğramamış bir bölgedir. Düşmanlar Karadeniz Bölgesi hariç yurdun hemen hemen her bölümünü işgal etmişlerdir. Karadeniz bölgesinin de doğu kesimlerinde Rum aileler yaşadığı için oralarda da Pontus Rumların faaliyetleri vardır” dedi.

-EN GÜVENİLİR BÖLGE ORTA VE BATI KARADENİZ

Osmanlı döneminden mili mücadele dönemine geçişte ülkenin düşman işgaline uğramayan en güvenilir bölgesinin Orta ve Batı Karadeniz olduğunun altını çizen Özgen, “Milli mücadelenin kalbi olan Ankara’nın denizle olan tek ulaşımı İnebolu limanıdır. İnebolu, Kastamonu, Çankırı, Kalecik güzergâhından Ankara’ya ulaşılmaktadır. Ve bu yol çok önemlidir. Bu yola son yıllarda “İstiklal Yolu” adı da verilmiştir. Bu yol iki açıdan önemlidir. Birincisi Bölge güvenli bir bölgedir. İkincisi ise bölgenin coğrafi konumu Ankara’ya ulaşmak için fevkalade rahattır” diye konuştu.

Doç. Dr. Yüksel Özgen verdiği bilgide şunları kaydetti:

Milli mücadele zamanında bu yol güzergâhında Kastamonu ve Çankırı merkezlerinde çeşitli teşkilatlar kurulmuştur. Bunlardan birisi menzil teşkilatıdır. Menzil teşkilatında denizden Ankara’ya oradan da batıya yapılacak olan malzeme, silah ve insan sarfiyatının bu yoldan yapılmıştır. İstanbul’daki Meclis-i Mebusandan kaçıp Ankara’ya gelen mebuslar, İstanbul‘dan gelerek Ankara’daki mücadeleye katılmak isteyen aydınlar ve memleketin önde gelenleri İnebolu, Kastamonu ve Çankırı güzergâhını kullanarak bu mücadeleye çok büyük katkılar sağlamışlardır. Bu güzergâhtan geçen aydınlar Çankırı ve havalisinde olan insanlarla etkileşim halinde olmuşlar ve bölge halkının Milli Mücadele ve Kurtuluş Savaşına karşı bilinçlenmesini sağlamışlardır.

Kurtuluş Savaşı’nda Çankırı’da bir seyyar hastane kurulmuştur. Bu hastane bölge insanının yardımlarıyla çok kısa bir süre içerisinde kurularak teşkilatlandırılarak ve cephe ve cephe gerisinde ki yaralılar bu hastane getirilerek tedavi edilmiştir.

-EN BÜYÜK KATKI KADINLARDAN

İnebolu Kastamonu ve Çankırı güzergâhında ulaşım kağnılarla ve o zamanın şartlarındaki küçük kamyonlar yapılmaktaydı. Bu yol güzergâhında kadınlar ön plandadır. Rauf Orbay bunu hatıralarında anlatır. Bu bölgene geçerken yol boyunda çalışan kadınların % 90’ının kadınlar olduğunun söylemektedir. Bu çok önemlidir. Kucaklarında ve sırtlarında bebekleriyle bu mücadeleye çok büyük ve önemli katkıları olduğunu bizlere söylemektedir.

-ÇANKIRI’DA AMELE TABURU KURULDU

Bu yol çok sık kullanıldığı için yolun, menfezlerin ve köprülerin tamir edilmesi gerekmiştir. Bunun için de Çankırı ve Kastamonu’da amele taburu kurulmuştur. Bu amele taburunda askere gidemeyenler, askerlik vakti geçmiş olanlar, sakat olanlar çalıştırılarak yol güzergâhının tamirini yapmışlardır. Bu da ciddi manada bir katkı sağlamıştır. Ve bu amele taburları da büyük taarruzdan sonra kaldırılmıştır.

Çankırı, Kurtuluş savaşında düşman işgaline uğramayan az sayıdaki yerlerden birisidir. Bu sebepten dolayı ve Kurtuluş Savaşı’nın merkezi olan Ankara’nın denize ulaşımının en güvenli yeri olan İnebolu güzergâhında olmasından dolayı çok önemli bir yere sahiptir. Çankırı kadınıyla erkeğiyle, çocuğuyla kağnısıyla bu mücadeleye ellerinden gelen her türlü yardım ve katkıyı vermişlerdir.