Sosyal Güvenlik Kurumu son yaptığı araştırmayla işsizlik riski en yüksek illeri belirledi. Çankırı 81 Vilayet içerisinde en riskli iller arasında 77. sırada yer aldı. Bir diğer deyişle sondan beşinci olduk.
İŞ-Kur’un yaptığı bu son araştırma, bize 2008 yılının Haziran ayında Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ü ziyarete giden Çankırı heyetini hatırlattı. Reisi Cumhur'un karşısına çıkan heyete başkanlık eden dönemin Çankırı valisi Ali Haydar Öner, Çankırı'da işsizlik sorunun sıfır olduğunu ve dışarıdan gelecek işsizlerin dahi hemen işe sokulabileceğini belirtmişti.
Bu ziyaretin ardından bir buçuk yıl geçmeden işsizliğin sıfır olduğu bir il nasıl bu şekilde tepe taklak yuvarlanarak en riskli iller sıralamasına girdi açıkçası anlamakta güçlük çekiyoruz.
Geçtiğimiz aylarda MHP Milletvekili Ahmet Bukan, Çankırı ekonomisinin iyi yönde gitmediğini, mesai sonrası açık olan tek devlet kurumun icra dairesi olduğunu belirtmiş ve peş peşe işyerlerinin kapandığını gündeme getirmişti. AK Parti İl Başkanlığı bu açıklamaya jet bir açıklamayla karşılık vermiş ve altı ayda açılan ve kapanan işyeri sayılarını kamuoyuyla paylaşarak, Ahmet Bukan’ı bilgisizlikle suçlamıştı. İktidar partisi il başkanı İdris Şahin ve muhalefet partisi milletvekilli Ahmet Bukan arasından söz düellosuna dönüşen konu, karşılıklı atışmalarla devam etmişti.
Araştırmalar mı doğru söylüyor? Siyasetçi mi? Bürokrat mı? Açıkçası işin içinden biz çıkamadık. Bu karmaşanın içinden çıkacak bir baba yiğit varsa beri gelsin.
İşte haberimize konu olan araştırmanın ayrıntıları!
İllerin işsizlik riski hesaplandı.
Türkiye'de işsizlik riski en yüksek iller; Bartın, Kastamonu ve Muş olarak belirlendi. İşsizlik riskinin en düşük kaldığı illerin başında ise İstanbul, Bilecik, Edirne ve Antalya geldi. Konya ise 51,88 ile bu konuda ortalarda yer aldı.
Hacettepe Üniversitesi İstatistik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Tatlıdil ile Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğünde (İŞKUR) görev yapan Barış Özgürlük, ''çok kriterli karar verme yöntemi'' kullanarak, 81 ilin işgücü piyasası açısından risk oranlarını hesapladı.
''İşgücü Piyasasında İllerin İşsizlik Risklerinin Analitik Hiyerarşi Süreci ile Belirlenmesi'' başlıklı araştırmada, Ocak 2008-Ocak 2009 dönemi İşkur ve Sosyal Güvenlik Kurumu verileri esas alındı.
Risk oranı tespitinde, uzun süreli işsizlik, gençlerde işsizlik, düşük eğitimli işsizlik ve tazminat başvuruları kullanıldı. Bu değişkenlerin riske etkisi sırasıyla yüzde 49, yüzde 27, yüzde 15 ve yüzde 9 olarak kabul edildi.
Konuya ilişkin soruları yanıtlayan Prof. Dr. Tatlıdil, ''Önem dereceleri tamamıyla bizim kendi değer yargılarımızla verilen önemdir. Burada çok kriterli karar vermeyle, subjektif bir takım düşüncelerle hareket ediyoruz. Başka biri tam tersini yapabilir'' dedi.
Soru üzerine, bu konuda ulusal ve uluslararası çalışmalarda paralel bir derecelendirmenin esas alındığını, ancak yurtdışındaki çalışmalarda işyeri sayıları gibi farklı değişkenlerin de dahil edildiğini, Türkiye'de bu veriler sağlıklı olmadığı için araştırmada kullanmadıklarını söyledi.
Çalışmada teknik bir hata bulunmadığını belirten Tatlıdil, ortaya çıkan verilerin sağlıklı olup olmamasının, İş-kur verilerinin sağlıklı olup olmadığına bağlı bulunduğunun altını çizdi.
-EN YÜKSEK RİSKLİ BARTIN, EN AZ RİSKLİ İSTANBUL-
Araştırmaya göre, ''analitik hiyerarşi süreciyle'' yapılan sıralamada, Bartın en yüksek riskli il olarak belirlendi. Bartın'ı, Kastamonu, Muş, Kütahya, Çankırı, Sivas, Artvin, Şanlıurfa izledi.
En az riskli illerin başında ise İstanbul geldi. Sırasıyla Bilecik, Edirne, Antalya, İzmir, Iğdır, Denizli, Ankara en düşük işsizlik riskine sahip iller oldu.
Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki iller listenin ortalarında yer aldı. Prof. Dr, Tatlıdil, buna ilişkin, ''Sebebi şu? Buralarda zaten iş bulma umudu olmadığı için, dikkat çekmemiş. Mesela Siirt'teki bir işsiz, iş aramak için Siirt'teki İşkur şubesine gitmiyor, umudu yok, Ankara, İstanbul, İzmir'deki İş-kur bürolarına başvuruyor ya da hiç başvurmuyor'' diye konuştu.
Tatlıdil, genel olarak tabloyu yorumlarken de Bartın, Kastamonu, Muş gibi illerde imalat yapan küçük işletmelerin yoğun yer aldığını, krizin en fazla bu kesimi etkilediğini söyledi. Orta ve büyük ölçekli işletmelerin, işletme sermayeleri sayesinde ayakta kalabildiğini, ancak küçük işletmelerin kriz sürecine fazla dayanamadığını kaydetti.
Riskin düşük hesaplandığı İstanbul, Bilecik, Edirne ve Antalya'da da imalat sanayinin yanında hizmet ve tarım sektörlerinin de canlı olduğunu ifade ederek, imalat sanayinin krizden etkilendiğini, diğer iki sektörün bu noktada önem taşıdığını söyledi.
