Çankırı Atatürk Anıtı

Çankırı Atatürk Anıtı, Heykeltıraş Muallim Kenan Yontunç’un eseridir. Atatürk ilk defa şapkayı Çankırı ve Kastamonu vilâyetlerinde giymişti, bu suretle şapka inkılâbı yapıldı. Bu hatırayı ebedileştirmek için Çankırılılar Atatürk’ün bir anıtını dikmeğe karar vermişler ve eser de bu suretle vücuda gelmiştir. Atatürk elinde bir Panama şapkası olduğu halde tasvir edilmiştir, heykel üç buçuk metredir, kaidesinin ön ve yan kısımlarında 2,30 X 2,15 ebadındaki rölyeflerde Çankırılıların İstiklal savaşı esnasında vatan hizmetine koşmaları ve duydukları heyecan tasvir edilmiştir. Bu anıt birbuçuk sene zarfında ikmal edilmiştir. Rölyef kompozisyonlarını Halil Dikmen hazırlamıştır. Heykel ve rölyeflerde heykeltıraş Kenan Yontunç'un yanında Akademiden geçen sene mezun olan heykeltıraş Sadi Beytaş ve Sadi Çalık çalışmışlardır. Eser bronza dökülecek ve küşat resmi önümüzdeki 29 Teşrinievvel (Ekim)1944 Cumhuriyet Bayramında yapılacaktır. (1)

Çankırı, Atatürk Anıtı Kenan Yontunç tarafından tasarlanan ve 1944 yılında dikilen anıt, kaide ve sivil giysili Atatürk figüründen oluşmaktadır. Kaidenin ön cephesi ile iki yan cephesinde Kurtuluş Savaşı konulu kompozisyonlar yer almaktadır.

Ön cephedeki bronz kabartma levhada dört figür bulunmaktadır. Ön planda omzunda cepheye mermi taşıyan bir kadın figürü ile kucağında mermi taşıyan bir kız çocuğu betimlenmiştir. Arka planda onlara yol gösteren bir yaşlı adam ve bir erkek figürü vardır. Kaidenin sol cephesindeki kabartma kağnı arabasını çeken öküzlerin yanında ilerleyen ve sırtında dört adet mermi taşıyan kadın figüründen oluşmaktadır. Arka planda bir kent tasviri görülmektedir.

Kadın figürü kompozisyonun ana unsurunu oluşturmaktadır. Kaidenin sağ tarafındaki kabartmadaki kompozisyonda ise yanında çocuğu ile birlikte elinde top mermisi taşıyan kadın figürü betimlenmiştir. Çankırı, Atatürk Anıtının kaidesinde yer alan Kurtuluş Savaşı konulu kompozisyonlarda, kadının kompozisyonun merkezinde yer alması, kadınların Kurtuluş Savaşındaki rolünün ölümsüzleştirilmek istenmesi ile açıklanabilir.(2)

(1)ARKİTEKT Sayı: 1944-03-04 (147-148) Kenan Yontunç , Sayfa: 75-76
(2)Cumhuriyet dönemi anıt heykellerinde Kadın İmgesi, Kıvanç Osma, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi Mayıs 2006 Cilt: 30 No:1 89-107 98