Çin Halk Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosu Wei Xiadong, "Çin Türkiye’nin ‘Terörsüz Türkiye’ vizyonuyla güçlü bir şekilde uyum içinde ulusal güvenlik ve sosyal istikrar başlıklarına büyük önem atfediyor. Ülkeler arasındaki terörle mücadele ve güvenlik alanındaki iş birliğinin sürekli derinleştirilmesi, bölgesel barış ve istikrara daha fazla katkı sağlayacaktır" dedi.
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK), "Çin’in 15. Beş Yıllık Kalkınma Planı’nın Anlaşılması ve Türkiye-Çin Ekonomik İlişkilerine Yansıması" başlıklı bir etkinlik düzenledi. İstanbul’da düzenlenen programa Çin Halk Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosu Wei Xiaodong da katıldı. Başkonsolos Wei yaptığı acılış konuşmasına Kibar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kibar’a teşekkürlerini ileterek başladı. Wei, "Üç hafta önce Çin Komünist Partisi (ÇKP) Komitesi 4. genel kurul toplantısını gerçekleştirdi. Bu toplantıda varılan en önemli sonuçlardan biri Çin’in önümüzdeki beş yıldaki sosyal ve ekonomik kalkınma planının, yani 15. Beş Yıllık Plan’ın formüle edilmesiydi. Beş yıllık planlar yapmak Çin’e özgü bir durum olmadığı gibi, ilk olarak Çin’de de icat edilmedi. Ancak, diğer ülkelerdeki bu planların çoğu yarıda bırakıldı. Buna karşılık, yalnızca Çin beş yıllık planlarını bilimsel olarak formüle edip ardışık olarak uygulayabiliyor. 1953’ten 2025’e kadar 14 beş yıllık plan, Çin’in dünya tarihinde nadir görülen bir kalkınma atılımı sağlamasına rehberlik etti. 15. Beş Yıllık Plan’ın özünü anlamak, Çin’in önümüzdeki beş yıldaki gelişimini kavramak için ‘altın anahtar’ görevi görüyor" dedi.
Wei, 15. Beş Yıllık Plan kapsamında ekonomik ve sosyal kalkınma alanında 7 öncelikli hedef belirlendiğinin altını çizerek, gelecek 5 yıl içinde Çin’de atılacak yeni adımlara değindi. Wei, "İlk hedefimiz yüksek kaliteli kalkınmada kayda değer ilerlemedir. Gelecek 5 yılda üretimin belkemiğini oluşturduğu daha modernize bir sanayi sistemi geliştireceğiz. Geleneksel endüstrileri geliştirecek, gelişmekte olan gelecek endüstrilere de teşvikte bulunacağız. Yeni enerji, yeni hammadde, uzay ve alçak irtifa ekonomilerinin gelişmekte olan endüstriler olduğunu düşünüyorum. Kuantum teknolojisi, biyo-üretim, hidrojen ve füzyon enerjisi, beyin-bilgisayar arayüzü, bedensel zeka ve 6. nesil mobil iletişim ağının ise geleceğin endüstrileri olduğunu düşünüyorum" ifadelerini kullandı.
Başkonsolos Wei, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında Ağustos ayında gerçekleştirilen görüşmeye değinerek, "Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başkan Xi, Çin ve Türkiye’nin yeni enerji, 5G, biyotıp ve diğer alanlarda yeni iş birliği hedeflerine ulaşması gerektiği konusunda mutabakata vardı. Bu, gelecekte teknolojik inovasyon ve yeni enerji alanlarındaki iş birliğimizi güçlendirecektir" ifadelerini kullandı.
"Çin ve Türkiye’nin teknolojide öz yeterlilikte birbirini güçlendirmiştir"
İkinci olarak bilimsel ve teknolojik alanlarda öz yeterliliğin sağlanmasına ilişkin önemli gelişmelerin hedeflendiğini belirten Wei, "Çin temel araştırma ve orijinal inovasyon kapasitesini önemli ölçüde güçlendirecek, önemli alanlardaki temel teknolojilerde çığır açan buluşlar elde etme konusunda daha hızlı ilerleme kaydedecektir. Bilimsel ve teknolojik araştırmalar için net, adil ve ayrımcılık yapılmayan bir çevreyi hedefleyerek, ‘yüksek çitli küçük bahçeler’ kurmak yerine bu alanlardaki inovasyonların bütün insanlığın refahı için meyve vermesini hedefliyoruz. Çin ve Türkiye’nin teknolojide öz yeterlilik konusunda birbirini güçlendirdiği birçok örnek ile gözler önüne serilmiştir" dedi.
Wei, "Çin tarafından üretilen C919 uçağı, Türk şirketi Keyvan Havacılık tarafından sağlanan navigasyon verilerini kullanıyor. Huawei, 5G teknolojisini geliştirirken, Türk matematikçi Erdal Arıkan’ın bilgi teorisi alanında elde ettiği temel araştırma sonuçlarını uyguladı. İleri malzemeler ve esnek elektronikler üzerine ilk ikili Çin-Türkiye sempozyumu bu yıl İstanbul’da başarıyla gerçekleştirildi. Bu sempozyumlar, hem Çin hem de Türkiye’nin bilim ve teknolojideki öz yeterliliğin ve kendini geliştirmesinin birbirleri için fırsatlar oluşturacağını açıkça ortaya koyuyor" açıklamasını yaptı.
"Türk şirketleri gelecekte Çin’e yatırım yapmak için daha özgür bir ortam bulacak"
Üçüncü olarak ise reformların kapsamlı bir şekilde derinleştirilmesinde yeni atılımların hedeflendiğini belirten Başkonsolos Wei, Çin’in iş ortamını iyileştirmeye ve yabancı yatırımlar için olumsuz listeyi kısaltmaya devam edeceğini bildirdi. Wei, "Türk şirketleri gelecekte Çin’e yatırım yapmak için daha özgür bir ortam bulacak. Çin’in İstanbul Başkonsolosluğu, ödeme kolaylaştırmalarının geliştirilmesi, vize hizmetlerinin iyileştirilmesi ile iki ülke arasındaki halklar arası etkileşimin güçlendirilmesinde her zaman ön saflarda yer almıştır. Bugüne kadar, konsolosluğumuz tarafından bu yıl işlenen vize sayısı geçen yılın toplam rakamına ulaşmış ve 2023’ün iki katına çıkmıştır. Başkonsolosluk, bundan sonra da Türk şirketlerinin Çin’in kalkınmasının sunduğu fırsatları değerlendirmelerine destek olmaya devam edecektir" dedi.
"Çin, gelecekte de kültürel ürünlerini dünya sahnesine tanıtmaya devam edecek"
Wei ayrıca toplum genelinde kültürel ve etnik ilerlemelerin hedeflendiğinin altını çizerek, "Çin, kültür endüstrilerinin gelişimini hızlandıracak ve uluslararası halklar arası etkileşimi genişletecek. Geçtiğimiz yıl, ‘Efsanevi Bir Manzara Resminin Yolculuğu’ adlı gösteri İstanbul’da dört kez üst üste sahnelendi. Her gösterinin biletleri giderek artan ilgi ile birlikte tükendi. Birçok Türk arkadaşım bilet bulmalarına yardımcı olup olamayacağımı sordu. Çin, gelecekte de kültürel ürünlerini dünya sahnesine tanıtmaya devam edecek" açıklamasını yaptı.
"Türk ürünleri, Çin e-ticaret platformlarında popüler ürünler haline geldi"
Bir diğer hedeflerinin yaşam kalitesinin iyileştirilmesi olduğunu belirten Başkonsolos, Türk tarım ürünlerinin taraflar arasındaki ticarette gelecek yıllarda önemli rol oynayabileceğini belirtti. Wei, "Gelecek 5 yıl içinde, Çin vatandaşlarının tüketim seviyesi, yüksek kaliteli ürünlere artan taleple birlikte daha da artacaktır. Türk kuru meyveleri, zeytinyağı ve balı, Çin e-ticaret platformlarında şimdiden popüler ürünler haline geldi. Son zamanlarda konsolosluk bölgemizdeki Balıkesir ve Manisa gibi bazı illere yaptığım ziyaretlerde, yüksek kaliteli ve uygun fiyatlı yerel tarım ürünlerinden çok etkilendim. Çin’in tüketim artışı hızlandıkça, daha fazla kaliteli Türk tarım ürünü Çin pazarına girecek ve bu da iki ülke arasındaki tarım ve gıda sektörlerindeki iş birliğini daha da derinleştirecektir. Bu arada, Çin vatandaşları arasında yüksek kaliteli turizm deneyimlerine olan talebin artmasıyla birlikte, Türkiye’nin giderek artan sayıda Çinli ziyaretçiyi ağırlayacağına inanıyorum" dedi.
"Yeşil enerjiye geçiş Türkiye ve Çin arasındaki iş birliği için yeni bir alandır"
Listedeki altıncı atılımın "Güzel Çin Girişimi" alanında yeni büyük adımların atılması olduğunu aktaran Wei, Çin’in karbon emisyonlarını azaltma konusunda çabalarını sürdüreceğini ve yeni bir tür enerji sistemi geliştirilmesi alanındaki çabalarının hızlandırılacağını belirtti. Wei, "Yeşil enerjiye geçiş Çin’in yüksek kaliteli kalkınması için kaçınılmaz bir yol olmanın yanı sıra Türkiye ve Çin arasındaki iş birliği için de yeni bir alandır. Ülkelerimiz arasındaki fotovoltaik enerji üretimi, rüzgar enerjisi ve yeni enerji taşımacılığı gibi alanlarda iki ülke arasındaki iş birliği artarak devam edecek" dedi.
"Çin Türkiye’nin ‘Terörsüz Türkiye’ vizyonuyla uyum içinde"
Yedinci maddenin ise ulusal güvenlik alanında daha gelişmiş atılımlar olduğunu kaydeden Wei, "Çin Türkiye’nin ‘Terörsüz Türkiye’ vizyonuyla güçlü bir şekilde uyum içinde ulusal güvenlik ve sosyal istikrar başlıklarına büyük önem atfediyor. Ülkeler arasındaki terörle mücadele, güvenlik uygulamaları ve siber güvenlik alanındaki iş birliğinin sürekli derinleştirilmesi, bölgesel barış ve istikrara daha fazla katkı sağlayacaktır" açıklamasını yaptı.
"Bu kazanımlar, ülkelerimiz arasındaki kazan-kazan iş birliğinin en canlı örnekleri"
Wei, planlanılan hedeflere ulaşılmasının Çin ve Türkiye arasındaki iş birliği için geniş bir alan ve somut fırsatlar oluşturacağını vurgulayarak, "Geçtiğimiz yıllarda, Çin’in sürdürülebilir ekonomik kalkınmasının ivmesiyle, pratik iş birliğimiz verimli sonuçlar vermiştir. Burada bulunan birçok iş lideri, bu iş birliğinin tam anlamıyla tanıkları ve katılımcıları olmuştur. Son zamanlarda, ülkelerimiz mali ve havacılık iş birliğinde yeni atılımlar gerçekleştirmiştir, iki ülke arasındaki haftalık doğrudan uçuşların sayısı 42’den 98’e çıkarılacaktır" ifadelerini kullandı.
Wei, "Çin Merkez Bankası, Türk Hava Yolları’nın filosunun genişlemesini ve kargo faaliyetlerinin iyileştirilmesini desteklemek için toplam 2,9 milyar Çin yuanı (yaklaşık 408,5 milyon ABD doları) tutarında beş yıllık bir finansman anlaşması imzalamıştır. Çin Halk Bankası ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası ile 35 milyar Çin yuanı/189 milyar Türk Lirası takas ölçeğini koruyarak 3 yıllık ikili yerel döviz takas anlaşmasını yenilemiştir. Çin Sanayi ve Ticaret Bankası, 17 Kasım’da İstanbul’da görkemli bir açılış töreniyle ‘Türk-Çin yuanı Takas Bankası’nı resmen faaliyete geçirecek. Bu kazanımlar, ülkelerimiz arasındaki kazan-kazan iş birliğinin en canlı örnekleri olarak öne çıkıyor" dedi.
Işık: "Çin’e güvenmek geleceğe güvenmektir"
Türk girişimci ve iş insanı Dr. Ahmet Faruk Işık ise, iki ülke arasındaki ilişkilere ilişkin, "Çin’e güvenmek geleceğe güvenmektir. Çin’e yatırım yapmak geleceğe yatırım yapmaktır. Çin Başkonsolosluğu her zaman olduğu gibi sizler için politika trendlerini zamanında yorumlayacak, Çin-Türkiye iş birliğine dair olumlu bilgileri iletecek, pratik iş birliği platformları oluşturmak için aktif bir şekilde çalışacak ve iki ülke arasındaki somut iş birliğini derinleştirmek üzere kapsamlı hizmetler sunacaktır. Gelecek yıl, Çin ile Türkiye arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasının 55. yıldönümünü kutlayacağız. Başkan Xi Jinping ile Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın görüşmesinde varılan mutabakat doğrultusunda, çeşitli alanlarda pratik iş birliğini sürekli olarak ilerletelim, Çin-Türkiye ilişkileri için daha parlak bir gelecek oluşturalım ve insanlık için ortak bir geleceğe sahip bir topluluk inşa etmek adına durmaksızın çaba gösterelim" dedi.
